Eğitimde görsel ve işitsel araçlar

Eğitimde görsel ve işitsel araçlar öğrenmenin kalıcı izli olmasını sağlama açısından çok önemli görülmektedir.Bir öğrenme etkinliği ne kadar çok duyu organına hitap ederse öğrenme olayı da o kadar iyi ve kalıcı izli olur.

A.B.D. Texas Üniversitesinde Philips tarafından yapılan araştırma sonuçlarına göre, zaman faktörü sabit tutulduğunda hatırlama şu yüzdelerle olmaktadır.[1]

İnsanlar Okuduklarının %10’ unu
İşittiklerinin %20’ sini
Gördüklerinin %30’unu
Görüp işittiklerinin %50’ sini
Söylediklerinin %70’ ini
Yapıp söylediklerinin %90’ ını hatırlamaktadırlar.

Görüldüğü gibi ne kadar çok duyu organı devreye girerse hatırlama artıyor. Öğrencilerin öğrendiklerini daha çok hatırlayabilmeleri için sınıf içinde çok ortamlı (multi media) öğretme durumunun düzenlenmesi önemli görülmektedir.

Sınıflarda en çok kullanan görsel ve işitsel araçları 3 ana grupta toplayıp aşağıdaki gibi sıralamak olasıdır.[2]

A. GÖRSEL ARAÇLAR
1. Kitaplar
a. Ders Kitabı
b. Öğretmen Kitabı
c. Alıştırma Kitabı

Ders Kitabı: Öğretimde en çok kullanılan görsel araçtır.

Öğretmen Kitabı: Öğretmene dersi nasıl işleyeceği konusunda bilgi verir.

Alıştırma Kitabı: Öğrencilerin hem sınıfta hem de evde kullanabileceği kaynak kitaptır.

2. Yazı Tahtaları
a. Kara Tahta
b. Pazen Tahta
c. Manyetik Tahta
d. Bülten Tahtası

Kara Tahta: Geleneksel sınıf ortamında en çok kullanılan araçtır.

Pazen Tahta: Bir tahta üzerine tüylü kumaş geçirilerek oluşturulur.

Manyetik Tahta: Kullanılacak resimlerin arkasına mıknatıs takılır ve bunlar düşmeden tahta üzerinde durur.

Bülten Tahtası: Genel duyuru için kullanılan tahtadır.

3. Resimler
a. Düz Resimler
b. Çizgi Resimler
c. Şimşek Kartlar
d. Figürinler
e. Duvar Resimleri
f. Levhalar
g. Afişler

Düz Resimler: Fotoğraf makinesiyle çekilmiş resimler, gazete, kitap gibi basılı materyallerdeki resimler.

Çizgi Resimler: Basit çizgilerle bir olayı anlatan resimlerdir.

Şimşek Kartlar: Bir olayı sırayla gösteren basit kartlardır.

Figürinler: Bir kişi yada objenin kenarlarından kesilmesiyle elde edilen resimler.

Duvar Kağıtları: Duvara sılan büyük tablo şeklindeki resimler.

Levhalar: Yazı ve resimlerin kalın bir karton üzerinde görüntülenmesidir.

Afişler: Reklam amacıyla kullanılan Levhalardır.

4. Gerçek Eşyalar ve Modeller

5. Projektörler ve Grafikler
a. Opak Projektörü
b. Tepegöz
c. Slayt Projektörü
d. Film Şeritleri

Opak Projektörü: Fotoğraf, resim kitap sayfası gibi şeffaf olmayan materyalleri ekrana yansıtmaya yarayan araçtır.

Tepegöz: Tepegöz saydamı olarak bilinen şeffaf levhaları ekrana yansıtmaya yarar.[3]

Slayt Projektörü: Slaytların ekrana yansıtılmasına yarayan araçtır.

Film Şeritleri: Film Şeritlerinin ekrana yansıtılmasına yarayan araçtır.

B. İşitsel Araçlar
1. Radyo
2. Pikap ve Plaklar
3. Teyp ve Ses Bantları

Radyo: Radyo, kulağa hitap eden ve büyük insan kitlelerini etkileyen bir iletişim aracıdır. Radyo sınıf içinde pek yaygın kullanılmamaktadır.

Pikap ve Plaklar: Bu işitsel cihazlar son yıllarda teyp ve kaset çalarların yaygınlaşması ile önemini kaybetmiştir.

C. Görsel İşitsel Araçlar
1. Film makinesi ve Hareketli Filmler
2. Kapalı Devre Televizyon
3. Video
4. Etkileşimli Video
5. Bilgisayarlı Video

Film makinesi ve Hareketli Filmler: Hareketli ve sesli filmleri yansıtan makinelerdir.

Kapalı Devre Televizyon: Kablo yada mikrodalga bağlantısı yoluyla bir video veya bir stüdyodan doğrudan doğruya sınıftaki izleyiciye gönderilen yayındır. En büyük avantajı aynı anda birçok sınıfa yayın tapılabilmesidir.

Video: Ses ve görüntüyü manyetik bir bant üzerine kayıt etmeye ve bu görüntüleri yayınlamaya yarayan cihazlardır. Video ile yapılan eğitim hem göze hem de kulağa hitap eder. Gerçek hayatın sınıfta en iyi şekilde sergilenmesini sağlar. 3-5 dakika süren bir programa bir saatlik ders sığdırılabilir.

Etkileşimli Video: Video ve Bilgisayarın bir araya getirilmesi ile oluşturulmuştur.Özelikle öğrencilerin kendi başlarına yabancı dil öğrenmelerini öğretmen olmadan yanlışlarının kontrol edilip düzeltilmesi ve öğrencinin sistemle iletişim kurabilmesini sağlar.

D. İletişim Uyduları
1. Uydular
2. Tele toplantılar
3. Videoteks

Noktadan Noktaya Yayın Yapan Uydular: Yerdeki iki istasyon arasında bağlantı kuran uydulardır.

Dağıtım Uyduları: Birden fazla yer istasyonuna yayın yapan uydulardır.

Doğrudan Yayın Uyduları: Doğrudan doğruya özel alıcılara yayın yapan uydulardır.

Tele Toplantılar: Birbirine uzak olan grupları ses, görüntü, çizim ve veri iletişiminde bulunmalarını sağlamakla karşılıklı etkileşim ilkesine göre çalışır.

Videoteks: Bilgisayarları, Kablolu Tv’ yi, mikrodalgayı ve uydu yayınını bünyesinde toplayabilen karma bir iletişim sitemidir. Sayısal olarak kodlanmış metinsel, grafiksel bilgileri tamamıyla elektronik yollarla, kullanılması çok basit ve ucuz bilgisayar terminalleri aracılığıyla kullanıcılara dağıtılmasıdır. Bu sistemlere abone kendisine sunulanlar arasında seçim yapma olanağına sahiptir.

Eğitimde kullanılan araçlar Cevat Aklan Tarafından şöyle sınıflandırılmıştır.[4]

1. Televizyona Dayalı Teknolojiler
a. Açık Devre Tv Yayınları
b. Kablolu Tv Yayını
c. Uydu Televizyonu
d. Video Disk
e. Video Kaset

2. İşitsel Teknolojiler
a. Radyo
b. Ses Kaseti
c. Telefon

3. Tümleşik Teknolojiler
a. Televizyonla Öğretim
b. Bilgisayarla Öğretim

4. Bilgisayara Dayalı Teknolojiler
a. Bilgisayar Destekli Öğretim
b. Bilgisayar Konferansı
Televizyona Dayalı Teknolojiler

Açık Devre Tv Yayınları
Kablolu Tv Yayını
Uydu Televizyonu
Video Disk
Video Kaset
Güçlülüğü
· Halkın Büyük kısmına erişim gücü
· Sembolik temsillerde zenginlik
· Öğrencinin evine girme
· Düşük gelirli ve az erişilmiş gruba erişme
· İki yönlü uzaktan görsel iletişim
· Telekonferansçı ile anında etkileşim
· Kampus dışı öğretim
· Eğitim programı için zaman sınırlılığı olmaması
· Açık televizyona oranla düşük maliyet
· Daha ekonomik dağıtım

· Kasetlere göre daha duyarlı kontrol
· Hareketli imajlarda yüksek kalite
· Yüksek veri iletişim hızı
· Veri güvenliği
Açık, kablolu ve uydu yayınlarına göre oldukça fazla öğretim avantajı
Üretim materyallerinin sürekli hazır olması
Durdurabilme, yavaşlatabilme, geri sarma
Televizyona göre ucuz üretim
Zayıflığı
· Yüksek Üretim Maliyeti
· Kitle iletişiminin eğitim kurumlarınca kontrol zorluğu
· Yerel deneyimde sınırlılık
· Büyük yatırım sermayesi
· Belirli zamanda izleme
· Kolayca yavaşlatamama
· İzlemeye ara verememe
· Yüksek yatırım
· Dikkatli sistem oluşturma

· Profesyonel üretim
· Yüksek üretim maliyeti
Evde video cihazı azlığı
Fiziksel dağıtım maliyeti




İşitsel Teknolojiler

Radyo
Ses Kaseti
Telefon
Güçlü Yanları
· Erişilebilirlik
· Kolaylık
· Düşük Maliyet
· Tam Öğrenme
· Sınırlı geri besleme
· Okuma yazmayı bilmeyenlere öğretebilme
· Öğretmen ve Öğrenci arasında ileri düzeyde bireysel etkileşim
· Ucuz yatırım ve iyi verim
Zayıflıkları
· Sınırlı sembolik temsil
· Uygun olmayan yayın zamanı
· Yayını yakalamak için belli yerde belli zamanda olma zorluğu
· Öğrenci denetiminin olmaması
· Tekrarın zorluğu
· Durduramama
· Geri besleme olmaması
· Sembolik temsil sınırı
· Erişebilen öğrenci azlığı
· Maliyet
· Görsel boyutun olmaması
· Sesle ilgili teknik sorunlar
· Yerel hatların kalitesizliği
· Uzun hazırlık dönemi

Zayıflığını Giderme Yolları
· Diğer ortamlarla birlikte kullanma
· Yerel Kayıt
· Diğer ortamlarla birleştirme
· İşitsel konferans yöntemiyle birkaç telefonun birleştirilmesi
· Konferans yöntemine yönelik öğretmenlerin yetiştirilmesi
Yararları
· Tartışma konularından haberdar etme
· Basit kavramları tekrarlar ile öğretme
· Durdurabilme özelliği
· Tekrarlama
· Sözlü durumların analizinde kullanımı
· Açık öğretimde telefonla öğretimde diğer yollarla gönderilmiş materyalleri destekleme

TÜMLEŞİK TEKNOLOJİLER

Yeni teknolojiler birleştirilerek bu teknolojilerin öğretme gücü arttırılabilir. Örneğin açık öğretim sistemleri, etkileşimli öğretim ortamları (etkileşimli video), tele bilgi sistemleri (telefon, televizyon ve bilgisayar teknolojilerinin birleştirilmesi), uydu dağıtım sistemleri gibi.

1. Mikrobilgisayar kullanarak her öğretmen sesli ve görüntülü görsel işitsel materyal hazırlayabilir.

2. Standart bir bilgisayar, elektronik ışık kalemi veya dijital bilgiyi birlikte kullanarak kolaylıkla grafik oluşturulabilir.

3. Üretilen video görüntüleri bilgisayarla, ses kodlarına dönüştürülebilir, ses kasetlerine depolanabilir veya standart telefon hatları ile veri gibi iletilebilir ve tekrar video sinyallerine dönüştürülebilir

4. Özel bir bilgisayar bilgisi gerekmeksizin bunları herkes kullanabilir

5. Kullanışlıdır fakat materyal geliştirebilmek için çok zaman ve mali kaynağa gereksinim vardır.

Televizyonla Öğretim

Eğitim açısından geliştirilmiş en önemli kitle iletişim aracıdır. Kodlanmış anlamlı bilgileri değiştirme, iletme, projekte etme ve sunma kapasitesine sahiptir.

Ülkeler vatandaşlarını daha çabuk ve etken biçimde eğitmek için televizyonla öğretime artan bir önem vermektedirler. Nijerya, Japonya, İtalya, Fransa, İngiltere, Peru ve ABD televizyonu okuma yazma, yetişkinlerin eğitimi, eğitim hizmetlerini yaygınlaştırma, öğretmen yetiştirme ve kaliteyi yükseltme maksadıyla yaygın olarak kullanırlar.

Bilgisayarla Öğretim (Bilgisayar Destekli Eğitim)

Bilgisayar, kendisine önceden yüklenen programlar gereğince bilgileri elektronik olarak işleyen, matematiksel işlemler yapan bazı karşılaştırmaları otomatik olarak yapan makinelerdir.

Bilgisayarın eğitimde kullanılma gereksinimi
· Eğitim sisteminin aşırı derecede artması,
· Öğrenci sayısının hızla artması
· Bilgi miktarının artması ve içeriğinin karmaşıklaşması
· Öğretmen yetersizliği
· Bireysel kabiliyet ve farklılıklarının önem kazanması nedenleriyle ortaya çıkmıştır.

Bilgisayar eğitimde
· Eğitsel verileri düzenleme ve değerlendirme
· Eğitim sektörünün yönetimi
· Eğitim işlevi olarak kullanılır.

Bilgisayar destekli öğretim kavramı 1960’ lı yıllarda ortaya atılmış1970 li yıllarda ABD deki üniversitelerde BDÖ çalışmalarına yer verilmiştir.[5]

Bilgisayara Dayalı Teknolojiler

Bilgisayar Destekli Öğrenme
Bilgisayar Konferansı
Güçlülüğü
· Öğrenciye soru sorma, cevapları düzeltme yönlendirme, deneysel tasarıma teşvik
· Çift yönlü etkileşim
· Geri besleme
· Ucuz ve çabuk grafik üretme
· Bireysel iletişim
· Uzaktan eğitim
· Üretim ve personel açısından ekonomiklik
· Özel bilgisayar becerisi gerektirmeme
Zayıflığı
· Doğal ses ve görüntü sınırlılığı
· Yazılım maliyetlerinin yüksekliği
· Sistemler arsı uyum sınırlılığı
· İleri öğretim kademeleri için uygunluk
· Bilgisayarın bazı sınırlılıkları

















KAYNAKÇA

Cevat, Alkan. “Eğitim Teknolojisi”. Ankara, 1997. Anı Yayıncılık.

Çilenti, Kamuran. Eğitim Teknolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası, 1984.

Demirel, Özcan. Bilgisayar Destekli Yabancı dil Öğretimi TED Ankara Kolej Vakfı. Mayıs 1986

Demirel, Özcan.. “Genel Öğretim Yöntemleri”. Ankara 1995. Kardeş Kitapevi.

Kinder J.S. Using Instruction Media New York: Litton Educational Pub. Inc. , 1973.
[1] Kinder J.S. Using Instruction Media New York: Litton Educational Pub. Inc. , 1973. S.39.
[2] Demirel, Özcan.. “Genel Öğretim Yöntemleri”. Ankara 1995. Kardeş Kitapevi. S.79.
[3] Çilenti, Kamuran. Eğitim Teknolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası, 1984. S.979.
[4] Cevat, Aklan. “Eğitim Teknolojisi”. Ankara, 1997. Anı Yayıncılık. S.169.

[5] Demirel, Özcan. Bilgisayar Destekli Yabancı dil Öğretimi TED Ankara Kolej Vakfı. Mayıs 1986:S.45.