Yapay Zekanın Amaçları

Yapay Zekanın Amaçları
Yapay Zeka çalışmalarında hedeflenen amaçlar:

·İnsan beyninin fonksiyonlarını modellerle anlamaya çalışmak
·İnsanın zihinsel yeteneklerini, bilgi kazanma, öğrenme ve buluş yapmada uyguladıkları strateji ve metotları araştırmak
·Bu metotları formel hale getirmek, bilgisayarlarda uygulamak
·Bilgisayar kullanımını kolaylaştıracak arayüzler geliştirmek
·Uzman Sistemler ve Genel Bilgi Sistemleri geliştirmek
·YZ iş yardımcıları ve zeki robot timleri geliştirmek
· Bilimsel araştırma ve buluşlar için Araştırma Yardımcıları geliştirmek

Yapay Zekanın Tarihçesi
·1940-65 Algılayıcılar ve Yapay Sinir Ağları
(Uyarılar, geri besleme kaynağı, sistemin kendi örgüsünü değiştirebilme özgürlüğü à Optimum örgütlenme)
·1965-75 Sembolik işlemlere dayanan kavram öğrenme (Yüklemler mantığı, sembolik matematik, semantik ağlar. Olumlu/olumsuz örneklerden yeni kavramlar öğrenme)

·Bilgi Tabanlı Sistemler
(Uzman Sistemler, Genel Bilgi Sistemleri, Bilgi Tabanlı Öğrenme ve Buluşlar)

Yapay Zeka Araştırma Alanları
·Oyunlar
Dama, Satranç
YapayHayat (AL)
Genel Problem Çözme

·Teorem İspatlama
LOGIC THEORIST
PROLOG
Paralel PROLOG

·Bilgi Tabanlı Sistemler

Bilgi Gösterimi
Zeki Etmenler
Uzman Sistemler
Genel Bilgi Sistemleri (CYC, EDR)
Bilgi Tabanlı Modelleme

·Makina Öğrenmesi
Bilgi Düzeyi Öğrenme Metotları
Sembol Düzeyi Öğrenme Metotları (GA)
Aygıt Düzeyi Öğrenme Metotları (YSA)

·Makina Buluşları
Bilimsel Buluşların Modellendirilmesi
Bilimsel Araştırma Yardımcıları
Bilgi Madenciliği

·Doğal Dil Anlama
Metin Anlama
Otomatik Çeviri
Metin Özetleme

·Örüntü Tanıma
Şekil ve Ses Tanıma
Optik Karakter Tanıma

·Robotik
Robot Görmesi
Robot Öğrenmesi
Görev Planlama
Robot Timleri (işbirliği ve yardımlaşma)


21. YÜZYILDA YAPAY ZEKA

ARPA Raporu : “ABD ulusal rekabet üstünlüğü, bilgiye erişim, işleme ve analiz kapasitesine bağlıdır.”

Yapay Zeka aynı anda iki temel bilimsel problemle
uğraşmaktadır:

1)Zeka Nedir?
2)Zeki sistemler nasıl geliştirilebilir?

Önümüzdeki 5, 10 ve 20 yılda çağımızı en çok etkileyecek
uygulama sistemleri:

1)Zeki Simülasyonlar: Karmaşık olayların modellendirilmesi
- Eğitim
- Kriz yönetimi
- Mamul değerlendirme
- Eğlence
...

2)Bilgi Kaynaklarına Ulaşım Sistemleri
- Bigisayar ağlarında bir konuyla ilgili bilgi bulma
- Doğal dille etkileşim
3)Zeki proje yönetim yardımcıları
- Bilgi tabanlı yönetim sistemleri
4)Robot Timleri
- Çevre temizliği, mayın temizleme, yangın söndürme,
kurtarma operasyonları


Çağımızı Etkileyecek Uygulama Sistemleri

Bu alanlarda karşılaşılacak problemleri çözebilmek için araştırma yapılması gereken alanlar:
Düşünme, akıl yürütme yetisi
Birlikte davranış süreçleri, bilgi, diğer sistemlerin kabiliyetleri
Doğal dilde iletişim
Algılama
Planlama
Eylem
Tecrübelerden öğrenme ...

Zeki Simülasyon Sistemleri
İş üstünde Eğitim
Simülasyonla Eğitim
Bir çelik fabrikasının kontrolu
Ameliyat odası
Büyük bir şirketin yönetimi
Savaş Alanı Yönetimi (SIMNET, Battlefield Sims)
Eğitim
Kriz Yönetimi (Andrew Kasırgası)
Savaş Alanı Simülasyonu (Yeni arazi, silahlar ve taktiklerin denenmesi)

Öğretim
Etkileşimli tarih dersleri
Etkileşimli yabancı dil öğrenme (ör: Japonca)
...

Endüstri, Ticaret ve Askeri İmalat
Mamullerin Tasarımı
Simülasyonun imalattan önce kullanılması (otomobiller)
Askeri Sistemlerin Tasarımı
Denizaltılar
Uçaklar
Tanklar

Eğlence
Etkileşimli dedektif romanları (Sherlock Holmes) ...

Mevcut teknolojilerle günümüzde oluşturulabilen simülasyon sistemleri insan davranışlarının simülasyonunda ancak sınırlı bir fiziksel geçerlilik sağlayabilmektedir. Mevcut simülasyon teknolojilerinin programlanması aynı zamanda pahalıya malolmaktadır.
Simülasyonlarda en önemli problem insan davranışlarını daha gerçekçi olarak modellendirebilecek etmenler geliştirebilmektir.
Zeki etmen özellileri: Algılama, planlama ve eylemdir.

Bilgi Kaynaklarına Ulaşım Sistemleri

Bilim ve Teknoloji Politikaları Ofisi Raporu: “Her ev ve işyeri telefon, TV, gazete, bilgisayar ve internet hizmetlerini birleştiren bir cihaza sahip olacaktır.” Bilgi kaynaklarına ulaşım sistemleri evde, işyerinde ve okulda bilgiye ulaşım için yardımcı olacaklardır. Bu sistemlerde mesela eğitim, sağlık, pazar analizi gibi konularla ilgili bilgileri bulup çıkartabileceklerdir.
...

Bu sistemler, kullanıcılarının uzun veya kısa vadeli alakalarını, onlar için hangi olayların önemli olduğunu öğrenebilecek ve bilgiye ulaşımı buna göre yapacaktır.

Zeki Proje Yönetim Yardımcıları
Zeki proje yönetim yardımcıları şu alanlarda kullanılacaktır:
Tasarım geliştirme
Tasarım analizleri
Proses planlama
İmalat planlama ve iş sıralaması
İmalat kontrolu

(Boeing 777 tasarımı fiziksel model kullanmadan,
bilgisayarda yapılmıştır.) ...

Tasarım yardımcıları da bu sınıfa girmektedir ki, bunlar iş dünyasında, hükümet işlerinde politikalar oluşturmada, bilimsel araştırmada, mühendislikte kullanılabilecektir.

Robot Timleri
Zeki araçlardan oluşan timler: Fabrikalarda veya askeri tesislerde gözetleme yapmak için kullanılabilecek sistemler.
Hareketli robotlar: Zehirli, yangın tehlikeli ve radyasyonlu ortamlarda yapılacak operasyonlarda kullanılabilecek araçlar.
Ev işlerinde yardımcı robotlar.
Büyük ölçekli laboratuvar deneylerinde kullanılabilecek etmenler (Mesela insan genlerinin araştırıldığı projelerde).
İmalatta.

Bunlar için gerekli teknoloji alanları: Algılama-eylem, sembolik ve sensör bilgilerinin işlenmesi, koordinasyon ve kontrol, otomatik uyum sağlama.

Araştırma Atılım Alanları
Zeka üzerine araştırmalar: Akıl yürütme, öğrenme, algılama
Öğrenme: Bilgi kazanımı, uyum sağlama
Makina öğrenmesi:
Karar araçları ile tümevarım
Yapay sinir ağları
Genetik algoritmalar
Açıklama tabanlı öğrenme
Vak’a tabanlı öğrenme
Amaç güdümlü öğrenme
...
Makina öğrenmesinin bilimsel buluşlarda kullanılması, bilgi madenciliği.
Makina öğrenmesi, doğal dil anlama, planlama, algılamanın tümleştirilmesi.
Büyük bilgi sistemleri (CYC).


Zeki Etmenler
Zeki Etmenlerin bileşenleri şunlardır: Algılama, planlama ve eylem.
Planlama şu hususları ihtiva eder: Zamanlı düşünme, algılama ve eylem.
Zeki etmenler yetersiz, belirsiz ve değişken bilgilerle faaliyetlerini sürdürebilmelidir.
Zeki etmenler öteki etmen davranışları ile ilgili durum tesbiti yapabilmelidir.Zeki etmenler kendi aralarında görev ve kaynak dağılımı yapabilmel