Tarih

› Tarih; toplumların sosyal, ekonomik, siyasal ve dini etkinliklerini birbirleriyle olan ilişkilerini, yer ve zaman belirterek inceleyen bilim dalıdır.
› Geçmişte toplumun bütününü etkileyen ve ilgilendiren olaya tarihî olay denir. Ayrıca bir olayın tarihte yer alabilmesi için o olayın mutlaka yer ve zaman belirtmesi gerekir.
› Tarihî olayın en belirgin özelliği tekrar edilememesi ve deney yapılamamasıdır.
› Tarihî olayların araştırılması sırasında izlenilmesi gereken yöntemler şunlardır:
› İlk olarak Kaynak aramak gerekir.Geçmişten günümüze kadar gelen her türlü veriye kaynak denir. Kaynağı bulunmayan veriler araştırmalarda dikkate alınmaz. Tarihî bir olayla ilgili bilgiye ulaşmanın başlıca yolu, olayın gerçekleştiği dönemlerle ilgili yazılı ve yazısız kaynaklara başvurmaktır.
› Yazılı kaynaklar: kitabeler, şecereler, biyografiler,takvimler,fermanlar paralar, dergi ve gazetelerdir.
› Yazısız kaynaklar ise: evler, kaleler, çeşmeler, heykeller, destanlar, hikâye ve masallar olabilir.
› İkinci olarak verileri sınıflandırmak, analiz ve eleştiri yapmaktır. Veriler sınıflandırılırken veriler; zaman,yer ve konusuna göre ayrılır. Analiz edilirken ise verilerin doğru olup olmadığı kontrol edilir. Daha sonra da neden-sonuç ilişkileri belirlenir. Veriler tenkit edilirken de edinilen kaynakların gerçek olup olmadığı, ne zaman ve nerede yazıldığı kontrol edilir.
› Üçüncü olarak ise Terkip(Sentez) yapılır. Bu bölümde ise yapılan bütün çalışmalar birleştirilir ve sonuca gidilir. Bu bölümde objektif olmak çok önemlidir.
› Tarihî zamana göre sınıflandırmak gerekir. Buradaki amaç inceleme ve öğrenmeyi kolaylaştırmaktır. Tarih; Tarih öncesi dönemler ve Tarih sonrası dönemler olmak üzere ikiye ayrılır.
› Tarihin bir başka sınıflandırması da olayın geçtiği mekâna göre yapılır. Bu değerlendirmede temel öğe olayın geçtiği coğrafi konumudur. Örneğin ilk çağda insanların akarsu kenarlarında yaşaması gibi…
› Tarih değişik konuları ayrı ayrı ele alır ve inceler. Burada toplumlar kültür,tıp,siyasî ve din bakımından sınıflandırılabilir.
› Tarihin diğer bilimlerle olan ilişkileri çok önemlidir. Bir olayın tanımlanmasında diğer bilimler önem kazanır. Bunlar kısaca şöyledir.
› Coğrafya: Tarihî olayları açıklarken; olayın geçtiği yer ve coğrafî özellikleri çok önemlidir. Bu nedenle coğrafya alanından yararlanılır.
› Arkeoloji: Kazılardan çıkan buluntuların hangi döneme ait oldukları ve kimler tarafından yapıldıkları araştırılır.
› Kronoloji: Takvim bilgisidir. Tarihî olayların zamanını belirtmede kullanılır.
› Etnografya: Toplumların geleneklerini inceleyen bilim dalıdır.
› Paleografya: Yazı bilimi
› Epigrafya: Kitabeler bilgisidir.
› Nümizmatik: Eski paraları inceler.(para bilimi)
› Filoloji: Dil bilimidir.
› Antropoloji: İnsan ırklarının biyolojik yapılarını ve kültür-yaşayış biçimlerini inceler.
› Kimya: Karbon 14 yoluyla buluntuların yaşını belirler.
› Diplomatik: Her türlü resmi yazı,mektup ve fermanları inceler.
› Sigilografi: Mühürleri inceleyen bilim
› Şecere: Soy kütüğünü inceler.
› Zamanı yıllara, aylara, haftalara, günlere bölünmesine.
› Ay’ın Dünya çevresinde tam bir dolanım yapmasına ay yılı denir. Dünya’nın Güneş’in çevresinde yaptığı tam bir dolanıma ise güneş yılı denir.
› İlk takvimi bulanlar Sümerlerdir. Mısırlılar ise güneş takvimini buldu ve Nil ırmağının akışına göre 3 mevsime ayırdılar. Bununla birlikte her toplum kendileri için önemli olan bir zamanı takvim yapmıştır.(Yunanlılar; Olimpiyat, Hıristiyanlar; Hz. İsa’nın doğumunu, Müslümanlar; Hz. Muhammed’in göçünü kabul ettiler)
› Türklerin en eski takvimi 12 Hayvanlı Türk Takvimidir. Güneş esas alınmıştır. Bir yıl 12 ay ve 365 gündür.
› Türkler İslâmiyet’i kabul ettikten sonra Hicri takvim kullandı. Zaman ölçüsü ay yılıdır. Başlangıç MÖ 622 yılıdır. Arap ülkeleri halâ bu takvimi kullanır.
› Diğer takvim Melikşah adına düzenlenmiş olup Güneş yılı esastır. Ve adı Celâlî takvimidir. Yılbaşı 21 Marttır. Ölümünden sonra kullanılmamıştı.
› Hicrî takvimde devlet işlerinde; güneş ve ay yılı arasında 11 günlük fark olduğu için devlette karışıklıklar çıkıyor, vergilerin toplanmasında sorunlar yaşanıyor ve dış ticarette zorluklar yaşanıyordu. Bu nedenle Osmanlı Devleti’nde Hicrî takvimden sonra Rumî takvim kullanılmıştır. Esası Jülyen takvimine dayanmaktadır.
› Şu anda kullanılan takvim ise Miladî takvimdir. Hz. İsa’nın doğumundan 7 gün sonrası yani 1 Ocak yılbaşı kabul edilmiş olup bir yıl 365 gün 6 saattir. Başlangıç tarihinden önceki zamana Milattan Önce sonraki zamana ise Milattan Sonra denmektedir.
› Yazıdan önceki döneme tarih öncesi çağlar denir. Taş Çağı, Kalkolitik Çağı ve Tunç Çağı olmak üzere ayrılır. Taş Çağı da kendi arasında eski orta ve cilâlı olmak üzere üçe ayrılır.
› Eski taş çağında en önemli Bölge Antalya’da bulunan Karain ve Beldibi mağaralarıdır. Karain mağarasında çakmak taşından yapılmış el baltaları ve gene taştan yapılmış delici ve kesici aletler bulunmuş, mağara duvarlarında ise çeşitli av hayvanları ve avcılık ile ilgili resimler bulunmuştur.(Beldibi mağarası da aynı)
› Orta Taş Çağı’nda En önemli yerleşim birimleri olarak Antalya çevresinde Beldibi, Göller Bölgesinde Baradiz ve Ankara çevresinde Macunçay’dır. Bu dönmede insanlar avcılık ve toplayıcılıktan, üretime geçmiştir. Bu dönemde en dikkat çekici şey insanları taştan yaptıkları geometrik biçimli minik âletlerdir.
› Cilâlı taş devrinde (Yeni) ise insanlar aletleri yaparken daha fazla özen göstermiş, çanak –çömlek yapımına başlanmıştır. Ayrıca hayvancılık gelişmiş ve insanlar köyler kurup yerleşik yaşamaya başlamıştır. Tarlalar sürülmüş hayvanlar evcilleştirilmiştir. Türkiye genelinde en önemlileri: Çayönü (yerleşik düzene geçildiği bulunmuş), Çatalhöyük (ilk kent yerleşmesinin olduğu yer olarak bilinir. Evler birbirine sık yapılmış olup tek odalıdır.)
› Kalkolitik (Taş-Bakır) çağında yapılan en önemli yerleşme Burdur yakınlarında Hacılar’dır (Bu bölgede evlere çok geniş avlulardan giriliyor ve seramik kullanılıyordu. Ve gene bu bölgede bazı bakır eşyalara rastlanmıştır). Diğer önemli yerleşim yeri ise Truva’dır( En eski ev tipi olarak bilinen megaronlar yapılmış altın ve gümüş süs eşyalarına rastlanmıştır. En önemli yerleşim birimi ise Alacahöyüktür. Burada krallara ait mezarlarda bulunan altın taçlar, bilezikler, kemer tokaları, vazolar ile boğa ve geyik heykelcikleri, demir hançerler bulunmuştur.


Shadow_Shooter ©



› Eski tunç çağı, Orta Tunç Çağı ve yeni tunç çağı olmak üzere üçe ayrılır. Bu çağla birlikte ticaret gelişmiş ve çivi yazısı kullanılmaya başlanmıştır. Türkiye’de yazının kullanılmasıyla birlikte Tarihî dönemler başlamış ve ilk yazılı belgeler Kültepe’de bulunmuştur.
› Hattiler ilk siyasal birliği kurdular.
› Hititler Kızılırmak havzasına yerleştiler. Başkentleri Hattuşaş olup kurucusu 1.Hattuşilidir. Hititler ile Mısırlılar M.Ö. 1280 yılında Kadeş antlaşmasını imzaladılar(Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmadır) nedeni Kuzey Suriye’yi kendi topraklarına katmak istemesidir. Ve Ege göçleri sonucunda yıkılmıştır.
› Frigyalılar batıda Kütahya’den doğuda Kızılırmak’a Kuzeyde Ankara’dan Güneyde Denizli’ye kadar olan yere yerleştiler. Kurucusu Gordios, başkenti gordiyondur. Daha sonra Kimmerler son verdi
› Lidyalılar batıda Gediz ve Menderes arasına yerleşti. Bir süre frigler yönetiminde kaldı sonra Giges Lidya’yı kurdu. En güçlü dönem Krezüs başkent sardestir. Persler son vermiştir.
› İyonyalılar İzmir Körfezi’nden Güllük körfezine kadar kurulup, ticarete önem verilmesi ve ayrı kent devletleri halinde yaşaması nedeniyle siyasi birlik yoktur. Denizciliğe yönelmişlerdir. Önemli şehirler: Efes, Foça, İzmir…
› Urarturlar, doğuda van gölü çevresinde oturdular. Başkent Tuşpadır. Kurucusu 1.Sardurdur. Medler tarafından kaldırıldılar.
› Hitit devletinde büyük kral denen bir hükümdar vardı. Aynı zamanda baş komutan,rahip ve yargıçtı. İlk başlarda asilerden oluşan Pankuş meclisi tarafından yönetildi. Daha sonra önemi azaldı. Tavana kral savaşa gittiği zaman devleti yönetir, bayramlara katılırdı. Ordu genellikle yaya olarak herkes seçilirdi. Frigy. Tarıma çok önem verildi kanunlar kondu
› Hititler çok tanrıya inanırlardı ve bin tanrılı il olarak bilinirdi. Frig. İse tanrı Kibele(tarım) inanırlardı. İyonyalılar ölümden sonra yaşama inandığı için mezarları buna göre düzenlediler. Urarturların en büyük tanrısı Haldi(savaş)’tır.
› Hititler’de toplum soylular(geniş ayrıcalık),rahipler(onurlu bir iş sayılırdı),hürler(memur tüccar,köylü),namralar(ara sınıf),kölelerdi(savaş esiri). Ekonomi tar.-hayv. Erkek kadın eşit,hukuk adaletli. Lidyalılar Kral Yolunu yaptı.
› Hititler iki çeşit yazı(çivi,hiyeroglif) Tarihî olaylar anal denen yere kaydedilirdi. İyonyalıların en önemli eserleri: Homeros,ilyada,odesa.
› Hititler mimaride ilerlemişlerdir. Saray,tapınak,kemer gibi yapılara ortostad denen kabartmalar yapmışlardır. En önemli kabartmalar Yazılıkaya ve İvrizdir. Frig. Dokumacılık,oymacılık ve madencilik gelişmiştir. Fibula denen ilk çengelli iğne bulunmuştur. Urarturlar apadana denen sütunlu kabul odasıyla meşurdur.
›