BİTİRME ÖDEVİ YAZIM KILAVUZU

GİRİŞ

İ.Ü. Mühendislik Fakültesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümlerinden mezun olurken mühendis adayları tarafından gerçekleştirilecek bitirme ödevi bu kılavuzda örneklerle belirtildiği kurallara göre yazılır. Belirtilen kurallara uygun yazılmamış bitirme ödevleri Jeofizik Mühendisliği Bölümü tarafından kabul edilmez.

Bitirme ödevi, danışmanının ödevi yeterli görmesi ve bu kılavuza uygunluğunu onayladıktan sonra, 4 adet ciltsiz olarak (deliksiz dosya içinde) Bölüm Sekreterliği’ne teslim edilir. Sınavdan sonra varsa gerekli düzeltmeler yapılarak, onay sayfası sınav jüri üyeleri tarafından imzalanmış, karton-kapak ciltli olarak (spiral ciltli olanlar kabul edilmez) Bölüm Sekreterliği’ne teslim edilir.

GENEL YAZIM KURALLARI

Öğrenci bitirme ödevinin final raporu çıktılarını lazer ya da mürekkep püskürtmeli yazıcıdan alır. Final raporunun hiç bir bölümünde el (veya daktilo) ile yapılan düzeltmeler, silintiler, kazıntılar kabul edilmez. Çalışmada yer alan tablolar, şekiller ve denklemleri ile diğer matematiksel anlatımlar bilgisayar ortamında oluşturulur. Bilgisayar ortamında oluşturulması mümkün olmayan haritalar teknik çizim esaslarına göre çizilir, belirtilecek açıklama ve simgeler şablonla yazılır. Bu tür şekillerde kesinlikle elle düzeltme yapılmaz.

Raporun dış kapağı ekte verilen formata uygun olarak hazırlanır. Bu kapağın üzerine başkaca birşey yazılmaz. Dış kapaktan sonra onay sayfası mutlaka yer almalıdır. Onay sayfası, Bitirme Ödevi danışmanı ve en az 3 öğretim üyesinden oluşan Sınav Jürisi tarafından sınavdan sonra (varsa gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra) imzalanır.

Kullanılacak Kağıt ve Çoğaltma Şekli
Bitirme ödevi A4 standardında (21 x 29.7 cm) beyaz birinci hamur (70-100 g/m2) kalitesindeki kağıda ve kağıdın bir yüzüne yazılacaktır. Standart A4 boyutuna sığmayacak olan haritalar ve şekiller katlanarak çalışmanın arka iç kapağına konacak bir şeffaf poşete yerleştirilecektir. Çalışmanın kopyaları orijinal kopyası ile aynı olacak şekilde bozulmadan bilgisayarda veya fotokopi ile çoğaltılmalıdır. Çoğaltılan kopyalar net ve okunaklı olmalıdır. Yazıda hiçbir düzeltme izi görülmemelidir. Örneğin, fotokopi yoluyla çoğaltma yapıldığında en uygun tonlama seçilmeli, lekeler önlenmelidir. Fotoğraf veya renkli şekillerin tarayıcı (scanner) ile bilgisayar ortamına alınarak çoğaltılması önerilir.

Yazı Karakteri ve Niteliği
Bitirme Ödevinde yazım boyunca tek tip yazı karakteri ve boyutu kullanılmalıdır. Bunun için sadece“12 pt (punto) yazı boyutunda Times New Roman”, yazı karakteri kullanılmalıdır. Harf büyüklüğü, tablo ve şekil içinde zorunlu olunduğu durumlarda 8 pt yazı boyutuna kadar küçültülebilir. Dipnotlar için 10 pt yazı karakter boyutu kullanılır.

Yazım dik ve normal harflerle yazılır, koyu (bold) harfler sadece başlıklarda kullanılır. Virgülden sonra bir, noktadan sonra iki karakter boşluk bırakılır. Ayrıca nokta, virgül, noktalı virgül, üstüste iki nokta ilgili kelimenin hemen ardından boşluk bırakılmadan konur. İki noktadan sonra bir açıklama beklenirken, noktalı virgül ise iki ayrı fikri bağlar. Bu kuralların önemle izlenmesi gerekir. Cümle sonunda eğer parantez içinde bir anlatım veriliyorsa, nokta parantezden sonra konur (örneğin burada olduğu gibi). Cümleye sayısal karakter ile başlanmaz. Örneğin “10 ile çarpılıp g/L cinsinden çamurun yoğunluğu belirlenir” yerine “çamurun yoğunluğu 10 ile çarpılıp g/L cinsinden belirlenir” olarak yazılmalıdır.

Sayfa Düzeni
Bitirme ödevinde, sayfanın sol kenarından 4 cm, sağ kenarından 2,5 cm, üst ve alt kenarlardan ise 3 cm boşluk bırakılmalıdır (Şekil 1’e bakınız). Dipnotlar, tablolar, şekiller ile A4 boyutuna katlanan şekiller de bu sınırlar içinde kalmalıdır. Tüm ilk sayfalarda (önsöz, içindekiler, özet, bölümler, kaynaklar, ekler v.b gibi) başlıklar sayfanın üst kenarından 5 cm aşağıdan başlayacak şekilde yazılabilir. Bitirme ödevi baştan sona yazım boyunca ortalanarak (justified) şeklinde yazılmalıdır. Ödev yazımında satır sonuna sığmayan kelimede kesme yapılmaz.

Satır Aralıkları ve Düzeni
Bitirme ödevinde satırlar 1,5 pt aralıkla düzenlenmelidir. Ayrıca “Kaynaklar”, “Ek” bölümlerindeki yazımlar, esas yazımdaki tablo başlıkları ile şekillerin alt açıklamaları ve dipnotlar ise 1 pt aralıkta yazılır. Bir alt bölüm başlığı altında en az bir satırlık yazı boşluğu bulunmalıdır. Bölüm başlığı sayfa sonuna gelirse yeni sayfaya geçilmesi gerekir. Başlıklı ana bölümler mutlaka yeni bir sayfadan başlamalıdır.

Tek cümle bir paragraf oluşturamaz. Paragraf olması için birbiri ile ilişkili en az iki cümlenin ardarda gelmesi gerekir. İlişkili cümleler bir paragraf oluştururlar. Çalışmada paragraflardan önce ve sonra en az bir satır boşluk bırakılmalıdır. İki paragraf arasına bir satır aralık boşluk bırakılır. Paragraf başının içerlek yazılması ise önerilmez.

Şekil 1. Sayfa yazım düzenin şematik gösterimi. Çalışmada kullanılacak yazım alanın kenarlardan olan uzaklıkları gösterilmektedir.



Sayfa Numaralandırılması ve Sırası
Bitirme ödevinin tüm sayfaları numaralandırılmalıdır. Kapaklar numaralanmaz. Çalışmanın başlangıç kısmı önsöz, içindekiler, özetin bulunduğu sayfalar küçük romen rakkamları ile (i, ii,…) numaralandırılır. Çalışmada yer alan ilk sayfa olan başlık sayfasına (i) yazılmaz.
Çalışmanın esas yazım kısmı ise giriş ile diğer bölümler, sonuç (lar) ve/veya tartışma bölümü, kaynaklar, ekler, özgeçmiş sayfalarından oluşur. Çalışmanın bu kısmı ise sayılarla (1, 2, …) numaralandırılır. Sayfa numaraları kağıdın üst kenarından 1,3 cm aşağıda kalacak şekilde konulması önerilir (Şekil 1).

Tablolar ve Şekiller
Bitirme çalışmasına konulacak çeşitli bilgilerin veya sayısal verilerin düzenli satır/sütün şeklinde verilmesine “Tablo”adı verilir. Tablo yerine bazı durumlarda “Çizelge” tercih edilebilir; öğrenci danışmanıyla bu adlandırmaya karar verebilir. Her tabloya bir numara verilir (Tablo 2.1). Numaradan sonra 1 nokta konur ve 2 boşluk bırakılarak ilgili açıklayıcı başlık Tablo 2.1’de görüldüğü gibi tablonun üstüne yazılır. Tablo başlığı sayfa yazım alanı içinde tablo ile birlikte ortalanmalıdır.

Tablo 2.1. Dalga biçimi dönüşümlerinde kullanılan kaynak hız yapıları (Taymaz ve diğ., 1991).

Hız Yapıları
Vp (km/s)
Vs (km/s)
Yoğunluk (kg/m3)
Kalınlık (km)
Olay
A
6.00
6.80
3.45
3.92
2780
2910
10
yarı-uzay
1,2,5

Çalışmada yer alan her türlü resim, fotoğraf, grafik, harita, plan “Şekil” olarak adlandırılır. Her şeklin bir numarası ve bir adı olmalıdır (Şekil 2.2).
Öğrencinin çalışmaya ne kadar hakim olduğunun bir göstergesi olarak şekillerin kullanımı önemlidir. Bitirme çalışmasında yer alan tüm tablo ve şekillere çalışma yazılımı içerisinde “atıf” yapılması zorunludur. Buna göre dikkat edilmesi gereken hususlar öğrenciye yardımcı olacak şekilde aşağıda sıralanmıştır:

· Tablo ve şekiller yazım içerisinde ilk değinildikleri sayfa ya da ona en yakın sayfada sayfa düzeni esaslarına uymak şartı ile yerleştirilmelidir.
· Tablo ve şekiller numaralanırken önce yer aldıkları bölüm numarasına daha sonra da bölüm içerisindeki sırası yazılmalıdır. Örneğin, Tablo 2.1, Şekil 2.2; Ekler içinde ise, Tablo A.1, Şekil A.1 gibi.
· Çalışma içerisinde alıntı olan şekil ve tabloların tanımlayıcı yazılarında kaynak belirtilerek atıfta bulunulur (bkz. Tablo 2.1). Öğrenci çalışma sırasında alıntı bir şekil veya tabloda değişiklik yapmışsa bu işlevi de belirtmelidir.
· Her tablo (başlığı ile) ve şeklin (şekil alt yazısı ile) alt ve üstünden en az 2 satır boşluk verilmesi metinden ayırdedilmesini kolaylaştırır.
· Tablo başlığı istenirse büyük harflerle verilebilir (Tablo 2.2. Killerin Fiziksel Özellikleri).
· Birden fazla tablo veya şekil aynı sayfaya yerleştirilebilir. Çok sayıdaki tablo veya şekiller gerektiğinde eklerde verilebilir.

Matematiksel anlatım: Denklemler, Bağıntılar, Formüller
Tüm matematiksel anlatımlara ilgili bölüm içinde sıra ile numara verilir. Bu numaralandırma da önce yer aldıkları bölüm numarası daha sonra da bölüm içerisindeki sırası yazılmalıdır: (2.1), (2.2). Çalışmada verilen denklem veya bağıntı bir satırdan uzun değilse, sayfa düzeni içinde ortalanarak yazılabilir; numaralar sağa yaklaşık verilir. Ortalanmış kısa bir denklem örneği (2.1) ile verilmektedir (Okay, 1995).

qs=qb {1 - 4i2 erfc (V ) } (2.1)

Her türlü matematiksel anlatımla yazım arasında üstte ve altta birer boşluk bırakılır.

İÇERİK BİLGİLERİ

Genel Bilgiler

Noktalama ve yazım için Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzuna ve Türkçe Sözlüğüne uyulur. Tezde genellikle üçüncü şahıs kullanılmaya özen gösterilir. Tezde SI birimleri kullanılır.

Bölümlerin İçerikleri

Bölüm Adı
İçerik
Önsöz
Tezi destekleyen kişi, kurum vb.teşekkür edilir.
İçindekiler
Tezde yer alan bölüm ve alt bölüm başlıklarının ve sayfa numaralarının gösterildiği bölümdür.
Özet
Tezin hangi amaçla, nasıl yapıldığı, önemli ve özgün bulgularla açıklanmalıdır. Tez adı başlık olarak verilir.
Giriş
Tezin tanıtımının yapıldığı bölümdür. Bu bölümde tez konusu ve önemi ile tez bölümlerinin içerikleri hakkında bilgi verilir. Son paragrafta bu tezde yapılması düşünülen çalışmanın detayları belirtilir. En önemli bölümlerden bir tanesidir.
Genel Kısımlar
Bu bölümde tez konusu ile ilgili bugüne kadar yapılmış çalışmalar geniş ve basit bir şekilde, kaynaklarda verilen kurallara uyularak açıklanmalıdır.
Malzeme ve Yöntem
Çalışmada kullanılan her türlü deney aleti, araç, malzeme, teori vb. bu bölümde anlatılır. Araştırmanın metodolojisin anlatıldığı bölümdür.
Bulgular
Tez çalışmasının bulguları bu bölümde açıklanır.
Tartışma ve Sonuç
Çalışma bulgularının değerlendirilmesi ile varılan sonuçlar mevcut literatür bilgisi ile birlikte yorumlanır. Sonuçlar belirtilir. Çalışmanın geliştirilmesi için ileride yapılcak araştırmalara yönelik önerilerde bulunulur.
Kaynaklar
Tezde kullanılan kaynaklar (kitap, makale, bildiri, vb.) belirtilir.
Ekler
Tez çalışmasında kullanılan hesaplamalar, tablolar, şekiller metin içinde akışı bölecek kadar çoksa bu bölümde yer alır. Ekler bölümü kendi içinde harflar kullanılarak bölünebilir (Ek-A ve Ek-B).
Özgeçmiş
Tez yazarının özgeçmişi verilir.

Kaynaklar/Atıf

İyi bir tezin bir özelliği de yazarın, okuyucuya kullanmış olduğu kaynakları veya atıfta bulunduğu yazarları net bir şekilde gösterebilmesidir.

Metinde,

Yazar adı cümlenin doğal bir parçası olarak kullanılmışsa yayın yılı parantez içinde belirtilir.
Gürkaynak (2002) kimyasal çözeltiler üzerinde yapmış olduğu ...

Yazar adı cümlenin doğal bir parçası olarak kullanılmamışsa yazar adı ve basım yılı parantez içinde verilir.
En son çalışmalar (Pınar, 2003) uygulamanın ...

İki yazarın bulunması durumunda her iki yazarın soyadı da kullanılır.
Cinicioglu ve Keleşoğlu (1993) yumuşak dolgular üzerinde ...

İkiden fazla yazar olması durumunda ilk yazarın soyadını “ve diğ.” ifadesi takip eder.
Öztoprak ve diğ. (1999) tarafından öne sürülen ...

Eğer aynı yazarın aynı yılda basılmış birden fazla yayını kullanılmışsa basım yıllarının sonuna alfabetik bir karakter ilave edilir.
Bozbey ve diğ. (2003a) tarafından yapılan çalışmalar bu sonucu ...

Eğer anonim bir kaynak kullanılmışsa “anon” ifadesi kullanılır.
Son zamanlarda konuşulan gerçekler (Anon 1998, syf.153) ...

Eğer yazarı belirsiz bir gazete yazısı kullanılacaksa gazete adı, basım yılı ve sayfa no belirtilir.
Bölgede görülen sel baskınları yapısal özellikleri etkilemektedir (Atlas 1998, syf.16)


Kaynaklarda,

Tez çalışmasında faydalanılan yayınlar yazar soyadlarına göre alfabetik sırayla sıralanır. Yayının basıldığı derginin, kongre kitapçığının, kitabın vb. adı eğik (italik) olarak yazılır.

Kitap referansı için gösterim
Yazarın SOYADI, ADI., Yayın yılı, Kitap adı, Yayınevi, Basım Yeri, ISBN.
MERCER, P.A. ve SMITH, G., 1993, Private viewdata in the UK, 2nd ed., Longman, London, 123-4567-890.

Dergilerdeki makaleler için gösterim
Yazarın SOYADI, ADI., Yayın yılı, Makalenin adı, Derginin Adı, Cilt no ve (bölüm no), sayfa numaraları.
EVANS, W.A., 1994, Approaches to intelligent information retrieval, Information processing and management, 7 (2), 147-168.

Konferans bildirileri için gösterim
Yazarın SOYADI, ADI., Yayın yılı, Bildiri Adı, Konferans Kitapçığının Adı, Tarih ve Kongre Yeri, Basım Yeri: Yayınevi, sayfa numaraları.
SILVER, K., 1991, Electronic mail: the new way to communicate, 9th International Online Information Meeting, 3-5 December 1990 London, Oxford: Learned Information, 323-330.

Tezler için gösterim
Yazarın SOYADI, ADI., Yayın yılı, Tezin Adı, Yüksek Lisans/Doktora, Enstitü Adı.
AGUTTER, A.J., 1995, The linguistic significance of current British slang, Thesis (PhD), Edinburgh University.

Haritalar için gösterim
SOYADI, ADI., Yayın Yılı, Başlık, Ölçek, Basım Yeri:Yayınevi.
MASON, James, 1832, Map of the countries lying between Spain and India,
1:8.000.000, London: Ordnance Survey.

Web sayfaları için gösterim
Yazarın SOYADI, ADI., Yıl, Başlık [online], (Edition), Yayın Yeri, Web adresi:URL [Ziyaret Tarihi].
HOLLAND, M., 2002, Guide to citing Internet sources [online], Poole,
Bournemouth University, http://www.bournemouth.ac.uk/library/using/%20guide_to_citing_internet_sourc.html [Ziyaret Tarihi: 4 Kasım 2002].